نورپردازی و تاثیر آن در معماری
پدیده نور به طور کلی ، از اساسی ترین نیازهای جسمی و روانی انسان ها است ، امروزه نورپردازی میتواند جلوه بصری به نمای ساختمان های تجاری ، اداری و مسکونی محیط ما ببخشد .
درابتدا باید بدانیم نورپردازی چیست و چه تاثیری بر معماری ، نمای ساختمان و فضای محیط ما میگذارد !
نورپردازی به کارگیری هدفمند نور، جهت خلق فضاهای زیبا و رسیدن به جلوه های بصری مورد نظرما می باشد ، و هنری است که میتوان حس خوب وخوشایندی را بر روح و روان افراد داشته باشد .
امروزه نورپردازی نه تنها موضویی صرفا تزیینی نیست ، بلکه برای تامین امنیت و آرامش محیط ما میباشد ، که معماران با اهمیت دادن به نورپردازی درست و آگاهانه محیط را برای فعالیت و استراحت افراد طراحی میکنند ، نورپردازی با دقت و مهارت بالا باعث زیباترشدن فضای داخلی ساختمان میشود ، که با هدایت متفکرانه نور به داخل بنا و ایجاد مکانی زیبا به محیط پیرامون ما روح میدهد و نقوش زیبایی را درمحیط ایجاد میکند .
در این مقاله به اهمیت و ارزش نورپردازی بر ساختمان ، تاثیر نور و نقش آن درمعماری داخلی می پردازیم ، پس تا پایان با ما همراه باشید .
اصول و مبانی نورپردازی
استفاده از نور طبیعی
نور یکی از ملزومات اصلی برای درک ، تجربه کردن محیط و همچنین وسیله ای برای شناخت رنگ و فضا می باشد ، نور طبیعی طیفی از رنگ ها و پرتوهای مرئئ با رنگ بنفش از یک سمت و رنگ قرمز را در سمت دیگر را می پوشاند ، و از مواهبی است که در زندگی ما ارزش بسیاری زیادی را دارد . نور طبیعی که سرشار از ویتامین دی است برخلاف نورمصنوعی که توسط وسایل الکتریکی تولید میشود از نور افتاب می باشد که در طول روز دریافت می شود و برای سلامتی و تندرستی ما مفید می باشد .
مهم ترین منابع نور طبیعی
* نورخورشید
* صاعقه
* گیاهان
در یک ساختمان شکل و سایز اتاق ها در شکل گیری نور موثر هستند ، اتاق های مستطیلی شکل و اتاقی که منظره آن با ساختمان دیگر گرفته شده به نور طبیعی بیشتری نیاز دارد ، بنابراین ازآنجا که ما نمی توانیم جهت ساختمان را عوض کنیم پای نورپردازی مصنوعی به میان می آید .
یک نورپردازی مناسب نورپردازی است که به ترکیب نور مصنوعی و نور طبیعی تاکید داشته باشد ، با به کار بردن صحیح نور مصنوعی در فضا میتوان احساس سلامت و نشاط کنیم ، که به این حالت تاثیر روانی نور نیز گفته می شود .
تعادل بین روشنایی و سایه
در اغلب پروژه های معماری در نظر گرفتن چشم زدگی اولیت بسیاری دارد ، سایه انداز های خارجی و شیشه های با تکنولوژی پیشرفته برخلاف پرده های که نمی توانستند راه حل مناسبی برای چشم زدگی باشد ، کمک شایانی را به طراحان می کنند .
امروزه استفاده از سایه انداز مناسب برای کنترل نور ، یکنواخت کردن نور در فضا ، کنترل نور مستقیم و کاهش چشم زدگی بسیار موثرمی باشند .
معیارهای انتخاب سایه انداز مناسب
* اب وهوا
* موقعیت های جغرافیایی
* کاربری ساختمان
هزینه های اولیه ، هزینه های دوران بهره برداری و هزینه نگهداری و تعمیرات ؛ سه دسته کلی از هزینه های مورد نیاز برای سامانه سایه انداز می باشد .
هزینه های اولیه شامل مواد و مصالح مورد نیاز و هزینه های نصب است ، درحالی که هزینه های دوران بهره برداری علاوه بر هزینه های خودِ سامانه ، شامل هزینه های سرمایش و گرمایش ، تهویه مطبوع و روشنایی ساختمان نیز می باشد ، که به طور مستقیم تحت تاثیر سایه انداز قرار دارد ، وهزینه های نگهداری شامل هزینه های تعمیرات و نظافت سامانه سایه انداز است .
استفاده صحیح از رنگها در نورپردازی
استفاده مناسب از رنگها باعث تعادل بین نور و سایه میشود و این آرامش ما که در نتیجه یک نور پردازی صحیح می باشد ، حس محیط طبیعی را برای ما ایجاد میکند .
به طور مثال استفاده از رنگ آبی آرامش بخش و استفاده از رنگ قرمز باعث تشویق و خلاقیت درمحیط کاری می شود .
انواع نورپردازی محیط
* نور پردازی داخلی
* نور پردازی بیرونی
نور پردازی داخلی
نورپردازی داخلی یک جزء جدایی ناپذیر معماری میباشد ، که دیوارها وسقف ها نقش مهمی در نورپردازی داخلی را ایفا میکنند ، در واقع نورپردازی داخلی تعیین کننده زیبایی محیط طراحی شده توسط معمار محسوب می شود ، طراحان به خوبی از اهمیت نور و چگونگی اعمال آن در فضا آگاهند .
نورپردازی یک عنصر مهم برای هر طرح و طراحی میباشد که تاثیر به سزایی بر فضای داخلی شما داشته و میتواند روحیه شما را تحت تاثیر قرار دهد .
نورپردازی عمومی ، نور پردازی وظیفه و نور پردازی تاکیدی سه نوع از انواع نور پردازی هستند که طراحان برای ایجاد سبک ازآن استفاده میکنند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم .
* نور پردازی عمومی
به نورملایمی و یک دستی که روشنایی تمام محیط را پوشش میدهد گفته میشود .
این نور میتواند توسط پنل 60*60 ، آباژور، لوستر، چراغ های خطی و .. غیره تامین شوند که در فضاهای عمومی مثل لابی های هتل و سالن ها استفاده شود .
* نورپردازی وظیفه
برای زمانی که نور بیشتری برای کار کردن احتیاج داشته باشید از نور وظیفه باید استفاده کرد ؛ نوری که کوچیک تر از نورعمومی و متمرکزتر می باشد ، وازآن برای روشن نمودن فضاهای خاص مانند راهرو ، مسیر ها و یا به هنگام مطالعه و آشپزی استفاده می شود .
* نورپردازی تاکیدی
نورهای متمرکزی که هدایت نور به سمت نقاط کانونی هدفشان می باشد .
نورهای موجود در گالری ها که با استفاده از آنها میتوانیم فضایی را کوچک تر و یا بزرگتر نشان دهیم از این گونه هستند .
نکات مهمی که در نور پردازی داخلی باید به آنها توجه کرد :
* نورپردازی حتما باید با محیط مورد نظر شما هم خوانی داشته باشد .
* باید بدانید کدامیک از سبکهای سنتی ، مدرن و کلاسیک از نورپردازی را انتخاب میکنید .
* نورپردازی هریک ازقسمتهای ساختمان مثل اتاق ها ، نشیمن و حیاط با هم فرق دارند پس باید هوشمندانه نورپردازی کرد .
* سعی کنید ازتجهیزات مدرن و بادوام استفاده کنید .
- درهنگام نصب تجهیزات ، به محیط و کاربرد نورآن بخش ها دقت کنید .
نورپردازی بیرونی
نمای بیرونی ساختمان به جهت قابل دید بودن نما در تاریکی شب و به دلیل روشن بودن و داشتن نورکافی در طول روز اهمیت بسیاری دارد ، ازاین رونورپردازی نمای بیرونی باید به گونه ای باشد که باعث زیبایی ساختمان شود ؛ شما میتوانید ازپروژکتور های ال ای دی برای نورپردازی اسستفاده کنید.
پروژکتور ال ای دی به دلیل صرفه اقتصادی و مصرف بهینه انژی به خصوص زمانی که با تکنولوژی اس ام دی ساخته شده باشد ؛ توانایی پوشش دهی فضای گسترده ای را دارد.
به عنوان مثال زمانی که انتخابتان برای نورپردازی نمای ساختمان یا محوطه خود ، جای پروژکتورهای قدیمی محصول پروژکتور ال ای دی اس ام دی باشد ، نیاز شما از4 پروژکتور پرمصرف به 1 یا 2 عدد کاهش می‌یابد .
نورپردازی بیرونی خود به دودسته تقسیم می شود
* نور پردازی نما
- نور پردازی حیاط و فضای سبز
نورپردازی نما
نورپردازی نما یکی ازاهمیت دارترین قسمت نور پردازی بیرونی می باشد و عواملی مانند شدت و رنگ نور ، برجسته کردن عناصر مختلف نمای خارجی ، ارتفاع مناسب برای نصب تجهیزات و ... در طراحی و انجام نورپردازی نمای خارجی ساختمان موثر و باعت ایجاد یک فضای زیبا و دل نشین خواهد شد .
نور پردازی نمای ساختمان ما نباید موجب مزاحمت برای ساختمان های دیگر شود و همچنین باید دقت کنیم که از رنگ های آزاردهنده درنمای ساختمان استفاده نکنیم ، نمای نور پردازی بیرونی ساختمان نیز، نباید به فضای داخل راه یابد .
برای نورپردازی نمای ساختمان از تجهیزات زیر استفاده کرد:
* پروژکتور که فضای وسیعی را نورپردازی میکند .
* نور دکوراتیو که بر روی کل نما نمیتابد و فقط قسمتی از نما را روشن میکند .
- نورهای رنگی که در روح بخشیدن به نما بسیار موثر می باشند ، البته باید در انتخاب رنگها دقت کرد که زیبایی نمای ساختمان را افزایش دهند و از جلوه بصری ساختمان نکاهند .
نورپردازی حیاط و فضای سبز
طراحی نورپردازی فضای سبز یکی از زمینه های فراگیر و پرطرفدار مهندسی روشنایی در معماری می باشد .
بررسی پارامتر های علمی مثل شدت روشنایی ، خیرگی ، ارتفاع و محل نصب، درجه حفاظت جزء اصول اولیه در نورپردازی فضای سبز هستند .
اگر فضای سبزما نورپردازی درست و مدرنی داشته باشد محیط اطراف ما زیباتر خواهد بود و ما با ارامش بیشتر و به طبع با اشتیاق فراوان از فضای سبز محیط خود لذت میبریم
نورپردای فضای سبز خود به دو نوع تقسیم میشود :
* نورپردازی با چراغ های دفنی
* نورپردازی با چراغ های پارکی
از چراغ های دفنی برای نورپردازی باغچه و کف زمین و از چراغ های پارکی برای نور پردازی فضای سبز استفاده میکنند .
ارزشی که نورپردازی به معماری ساختمان میبخشد !
انعکاس نور باعث نمایان شده اشیاء میشود ، نور چه طبیعی باشد چه مصنوعی باید به گونه ای خاص به نظر برسد ، که توجه را به بافت ها و رنگها جلب کند .
نورپردازی های شیک نمای ساختمان را در چشم مردم جذاب و زیبا نشان میدهد . این نکته را نباید فراموش کنیم که مردم نمای ساختمان ها را با هم مقایسه می کنند ، پس باید در انتخاب رنگ ، نحوه نصب دقت کنیم تا ساختمانی زیبا ، مدرن و جذاب داشته باشیم ، نور پردازی هر چه زیباترباشد بر قیمت ساختمان تاثیر می گذارد .
زیبایی شناسی ، عملکرد و کارایی سه عنصری هستند که تعادل را بین نور و معماری ایجاد میکنند ، که باید در مورد آنها بدانیم .
* زیبایی شناسی
نورپردازی باید به گونه ای باشد که بیننده را به سمت خود بکشاند ، این ویژگی برای خرده فروشی ها بسیار مهم می باشد که بتوانند با نور پردازی زیبا توجه مشتری را به مغازه خود جلب کنند .
* عملکرد
مهم ترین هدف نور پردازی دیده شدن محیط و ساختمان می باشد ، نورپردازی درست و زیبا احساس آرامش و امنیت را برای دیگران فراهم می سازد .
* کارایی
جنبه آخر و نهایی ساختمان کارایی آن میباشد ، نورپردازی اصولی و حرفه ای می تواند نفس گیر و خیره کننده باشد که با نصب ال ای دی جای لامپ های فلورسنت میتوان به هدف نور بیشتر و هدر دادن کمتر نور رسید .
نور پردازی هوشمند چیست ؟
زمانی که در خانه نیستید چه تعداد لامپ روشن باشد ! هر اتاق درهر ساعت از روز چه میزان نور لازم دارد ! وقتی خواب هستید چه میزان نوری میتواند خوابی آرام وعمیق تر ایجاد کند !
با استفاده ازنورپردازی هوشمند میتوانید طبق علاقه شخصی خود سیستم روشنایی هوشمند خود را تنظیم کنید .
امروزه کنترل و تنظیم روشنایی ساختمان با استفاده از گوشی و تبلت از راه دور امکان پذیرمی باشد .
با تکیه بر دانش روز معماری و پیشرفت تکنولوژی ، میتوان از فضای دور از ساختمان با استفاده از حسگر و سنسورهای مختلف شدت تغییر رنگ نور ، حرکت و میزان دما را با استفاده از این نرم افزارها کنترل کرد .
مزایای استفاده از نورپردازی هوشمند
* هزینه های برق مصرفی به شدت کاهش می یابد .
* کلید های لمسی زیبا جای کلید های دستی را می گیرند و شما با استفاده از این کلید ها دردسر روشن و خاموش کردن را می توانید برای همیشه حذف کنید .
* نورپردازی هوشمند با استفاده ازتکنولوژی های به روز انجام می شود ، از این رو ساختمان هایی که به نورپردازی هوشمند مجهز هستند جزء مدرن ترین ساختمان ها محسوب می شوند .
* دسترسی بهتر و راحت تر، کنترل و نظارت بیشتر ؛ از دیگر مزایای استفاده از نورپردازی هوشمند می باشد .
روشنایی مصنوعی در ساختمان ها
نورپردازی میتواند نمای یک ساختمان را زیبا و یا ضعیف نشان دهد ، پس باید بدانید که نورپردازی یکی از عوامل مهم در طراحی می باشد . ما دو نوع نورپردازی داخلی و مصنوعی داشتیم ، که در این قسمت به روشنایی مصنوعی می پردازیم و با انواع آن آشنا میشویم .
در فضاهای مختلف برای تکمیل کردن نور طبیعی با توجه به نوع فعالیت و میزان نور از نورپردازی مصنوعی استفاده میشود .
نورپردازی مصنوعی و انواع آن
* نور پردازی تزئینی
* نورپردازی پراکنده
* نورپردازی مستقیم
- نورپردازی غیر مستقیم
نور پردازی تزئینی
نورپردازی تزئینی معمولا در سقف جا گذاری می شود و نورپردازی چشمگیری در سقف فضای داخلی و نمای بیرونی برای ما ایجاد میکند .
نورپردازی پراکنده
نورپردازی پراکننده نوری ملایم و یکسان در همه جهات در محیط ما پخش می کند ، و باعث تولید سایه های کم می شود .
نورپردازی مستقیم
در نورپردازی مستقیم نور به صورت مستقیم بر سطح میتابد ، و هیچ چیزی بین منبع نور و محدوده نورپردازی شده وجود ندارد پس باید دقت داشته باشیم برسطوح شیشه ای و شفاف که باعث خستگی چشم می شود نتابد .
پنل های سقفی توکار و روکار از گزینه های مناسب برای نورپردازی مستقیم می باشند .
از نورپردازی مستقیم برای مناطقی مانند آشپزخانه منازل و رستوران ها استفاده می شود .
نورپردازی غیر مستقیم
در نورپردازی غیر مستقیم نور از یک سطع منعکس و درکل فضا پخش می شود ، و باعث ایجاد نوری ملایم درکل محیط میشود ومیتوان در فضاهایی مانند نشیمن ، خوابگاه ها و سالن که نیاز به نوری ملایم و دل نشین دارد از این نورپردازی استفاده کرد .
نورهای خطی ، آویز ، ریسه های ال ای دی از این دسته ها هستند .
اهمیت انعکاس نور در نورپردازی
نحوه نورپردازی محیط بستگی به کاربرد مکان دارد ، برای یک نورپردازی ایده آل باید به محدوده و مکان نورپردازی توجه کنید و از نور مناسب درمکان استفاده نمایید .
کلام آخر
اگر فضای مورد نظر شما یک دیزاین عالی داشته باشد ولی نورپردازی آن ضعیف باشد ، زیبایی آن به چشم نخواهد آمد ؛ پس به اهمیت نور پردازی در محیط توجه کنید .
در این مقاله به بررسی ارزش نورپردازی و نقش نور در معماری پرداختیم . امیدواریم برای شما مفید واقع گردیده باشد و با خواندن این مقاله به سوالات شما پاسخ داده باشیم .
.jpg)
.jpg)
